اتاق تمیز

اتاق تمیز

اتاق تمیز محیطی است که به طور معمول در زمینه های تولیدی و پژوهش های علمی از آن استفاده میشود. از ویژگی های اتاق تمیز میتوان به داشتن میزان پایینی از آلودگی های محیطی مثل گرد و غبار، میکروبهای موجود در هوا و بخارهای شیمیایی اشاره کرد. به بیانی دقیق تر، اتاق تمیز دارای میزان کنترل شده ای از آلودگی است که از طریق تعداد ذرات معلق با اندازه‌ی مشخص در یک متر مکعب از فضا مشخص میشود. به عنوان مثال طبق استاندارد ISO 9 هوای موجود در یک محیط شهری معمولی، دارای ۳۵ میلیون ذره‌ی معلق با اندازه هایی برابر با ۰/۵ نانومتر و بزرگتر، در یک متر مکعب است، در حالی که اتاق تمیز دارای استاندارد ISO 1 ذراتی با این اندازه را در درون خود ندارد و تعداد ذرات معلق در آن نباید از ۱۲ عدد در متر مکعب تجاوز کند و اندازه این ۱۲ عدد نیز می‌بایست برابر با ۰/۳ نانومتر یا کوچکتر باشد.

اتاق های تمیز ممکن است خیلی بزرگ باشند. میتوان کلیه‌ی تجهیزات تولیدی مستقر در کارخانه‌هایی با مساحت هزاران متر را در یک اتاق تمیز قرار داد. اتاق های تمیز در سطح گسترده‌ای در صنایع تولیدی نیمه رساناها، فناوری‌های مرتبط با زندگی انسان و حیطه‌های دیگری که نسبت به آلودگی های محیطی بسیار حساس هستند به کار گرفته می‌شوند.

هوای بیرون فضای اتاق تمیز، پیش از ورود به آن، از فیلترهایی عبور می‌کند تا ذرات معلق آن گرفته شود. همچنین هوای موجود در فضای داخلی به طور مداوم از فیلترهای HEPA یا ULPA گذرانده می‌شود تا آلودگی‌هایی که درون اتاق تمیز به وجود آمده‌اند نیز از آن زدوده شود.
کارکنان به هنگام ورود به اتاق تمیز یا خروج از آن، از یک مدخل خاص که گاهی اوقات دارای یک Air Shower است عبور می‌کنند. پوشش این کارکنان نیز دارای محافظ‌هایی همچون هود تعبیه شده، ماسک تنفسی، دستکش، چکمه و روپوش است.

تجهیزات موجود در اتاق تمیز طوری طراحی شده‌اند که کمترین آلودگی را به وجود بیاورند. حتی جارو و سطل نظافت ویژه برای اتاق تمیز وجود دارد. با این همه، اتاق تمیز یک محیط استریل شده نیست و بیشترین میزان توجه مرتبط با آن، به ذرات معلق در هوا معطوف است. میزان ذرات معلق در هوا نیز با استفاده از شمارنده ذرات کنترل می‌شود.

هوای درون اتاق های تمیز از طریق فیلترهای HEPA و ULPA به دو صورت خطی و متلاطم به جریان درمی‌آید که در شکلهای زیر قابل مشاهده است.